Վիտամինները տարբեր կառուցվածք ունեցող օրգանական միացություններ են: Դրանք հայտնաբերվել են 19-րդ դարում ռուս բժիշկ Ն.Ի.Լունինի կողմից: Վիտամինների անվանումն առաջարկել է լեհ գիտնական Կ.Ֆունկը: Հայտնի են շատ վիտամիններ, դրանք նշանակվում են լատինական այբուբենի մեծատառերով` A1, A2,B1, B2, B6, B12, C, D, E, H և այլն: Դրանց մի մասը, օրինակ` B խմբի և C վիտամինները լուծվում են ջրում: Կան նաև ճարպերում լուծվողներ: Վիտամինները փոքր մոլեկուլներ են: Վիտամինները շատ փոքր քանակներով մասնակցում են սպիտակուցների, ածխաջրերի, լիպիդների և այլ նյութերի փոխանակությանը, տարբեր նյութերի փոխադրմանը, մտնում որոշ սպիտակուցների, այդ թվում` ֆերմենտների, կամ հորմոնների կազմության մեջ:
Նրանք ապահովում են մարդու աճը, խթանում էրիթրոցիտների առաջացումը, մասնակցում արյան մակարդմանն, անհրաժեշտ են նաև որոշ այլ ֆունկցիաների համար: Վիտամինները նպաստում են, օրինակ, վերքերի ապաքինմանը: Սակայն վիտամինները չեն հանդիսանում նյութերի սինթեզման կամ էներգիայի աղբյուր: Շատ վիտամիններ մարդը ստանում է սննդի միջոցով: Բոլոր վիտամինների նկատմամբ օրգանիզմի պահանջը նույնը չէ. Այն տարբեր է նաև երեխաների և հասուն մարդու համար: Վիտամիններով հարուստ են խմորասնկերը, ձավարեղենը, տարբեր պտուղներ, կաղամբը, կարտոֆիլը, ձկան յուղը և խավիարը, թռչունների ձվի դեղնուցը, կենդանիների լյարդը, կաթնամթերքները և այլն: Կան նաև վիտամինային պատրաստուկներ: Continue reading “Վիտամիններ, դրանց դերը մարդու կյանքում, վիտամինների թեր ֆունկցիայից առաջացող հիվանդություններ, դրանց ախտանիշները և կանխարգելումը”
Մարդու բոլոր ոսկրերն իրենց միացումներով կազմում են կմախքը, որը հենաշարժիչ համակարգի պասիվ մասն է, կմախքի տարբեր օղակները շարժման մեջ դնող մկանները՝ ակտիվ մասը։ Հենաշարժիչ համակարգն օրգանիզմում կատարում է հենարանային, պաշտպանական, տեղաշարժման ֆունկցիա։ 
Հայկ Աղլամազյան 